Pritisak i tlak

Ime­ni­ce pri­ti­sak i tlak može­mo sma­tra­ti bli­skoz­nač­ni­ca­ma, no una­toč tomu u hrvat­sko­me su stan­dard­nom jezi­ku nji­ho­va zna­če­nja pri­lič­no jas­no razgraničena.

Pri­ti­sak je ponaj­pri­je tiska­nje, tišta­nje jed­no­ga tije­la na dru­go (zaus­tav­lja­nje krva­re­nja pri­ti­skom prsta). Dru­go mu je zna­če­nje zapra­vo pre­ne­se­no: upo­ra­ba pri­si­le u svr­hu ostva­ri­va­nja cilja, utje­caj, pri­nu­da (poli­tič­ki pri­ti­sak, pri­ti­sak jav­nos­ti). Pre­ne­se­no je zna­če­nje danas češ­će u upo­tre­bi od osnovnoga.

Tlak je ter­min koji se upo­treb­lja­va u zna­nos­ti: fizi­ci, hidro­me­ha­ni­ci, medi­ci­ni, mete­oro­lo­gi­ji… Riječ je ponaj­pri­je o sili koja dje­lu­je na jedi­ni­cu povr­ši­ne. U znans­tve­no­me kon­tek­s­tu može­mo govo­ri­ti o atmo­sfer­sko­me tla­ku, hidros­ta­tič­ko­me tla­ku, pogon­sko­me tla­ku, krv­no­me tla­ku, viso­ko­me tla­ku, nisko­me tla­ku...

Za raz­li­ku od ime­ni­ce pri­ti­sak, od ime­ni­ce tlak može­mo tvo­ri­ti i pri­djev, što čini­mo doda­va­njem sufik­sa ‑ni te dobi­va­mo oblik tlač­ni, koji je pri­su­tan u sin­tag­ma­ma tlač­ni cje­vo­vod, tlač­na sila, tlač­na pum­pa, tlač­ni ven­til…

Ilus­tra­ci­ja: Moc­kup Grap­hics, Uns­plash