Filtar ili filter

Riječ fil­tar potje­če od latin­skog fil­trum. Latin­ske ime­ni­ce koje zavr­ša­va­ju na ‑um pre­uzi­ma­mo tako da taj nas­ta­vak odba­ci­mo i dobi­je­mo naš nomi­na­tiv (argu­men­tum > argu­ment). Dogo­di li se da nova riječ zavr­ša­va dva­ma suglas­ni­ci­ma od kojih je prvi eks­plo­ziv­ni suglas­nik (p, t, k, b, d ili g), a dru­gi r ili m (filtr- ili cilindr-), ume­će­mo a (filtar, cilindar). Tak­vo je a naj­češ­će nepos­to­ja­no, to jest jav­lja se samo u nekim padežima.

No u novi­je se vri­je­me pojav­lju­je i oblik fil­ter (bez nepos­to­ja­nog samo­glas­ni­ka). Pre­uzet je iz kojeg od pres­tiž­ni­jih jezi­ka − nje­mač­ko­ga ili engle­sko­ga. Iako za tim nije bilo pra­ve potre­be, snaž­no se pro­ši­rio te je danas češ­ći u upo­ra­bi od prvot­nog obli­ka fil­tar. Una­toč tomu, pri upo­tre­bi stan­dard­nog jezi­ka i dalje se uglav­nom pre­po­ru­ču­je oda­bir sta­ri­je rije­či fil­tar, no već ima­mo (barem) jedan rječ­nik koji ih sma­tra istoznačnicama.

Ilus­tra­ci­ja: Devin Avery, Uns­plash