Iz kabela ili iz kabla?

Iz kabe­la teče stru­ja, a iz kabla se obič­no izli­je­va teku­ći­na − oba su obli­ka dobra, ali to nisu obli­ci iste riječi.

Riječ kabel ponaj­pri­je ozna­ču­je izo­li­ra­ni elek­trič­ni vodič (uz brod­sko čelič­no uže i mje­ru za dulji­nu koja izno­si jed­nu dese­ti­nu mor­ske milje). Pri skla­nja­nju ove ime­ni­ce vrlo se čes­to gri­je­ši. Naime neri­jet­ko se u kosim pade­ži­ma izos­tav­lja glas e, čime dobi­va­mo obli­ke kabla, kablom i slič­ne. No u hrvat­sko­me se stan­dard­nom jezi­ku glas e iz zad­njeg slo­ga ne izos­tav­lja pri sklo­nid­bi općih ime­ni­ca. Ta se gla­sov­na pri­mje­na, nazva­na nepos­to­ja­no e, pojav­lju­je u kaj­kav­skom narje­čju. S obzi­rom na to da su neka vlas­ti­ta ime­na nas­ta­la na kaj­kav­sko­me (Čakovec, Čakov­ca, Čakov­cem), ta se pro­mje­na može naći u njima.

No za raz­li­ku od vlas­ti­tih ime­ni­ca kaj­kav­skog podri­je­tla, opće ime­ni­ce u hrvat­sko­me stan­dard­nom jezi­ku tak­vo e uvi­jek zadr­ža­va­ju. To kon­kret­no zna­či da sva­ki oblik ime­ni­ce kabel zadr­ža­va e. Što­vi­še, zadr­ža­va uvi­jek cije­li nomi­na­tiv­ni oblik, samo mu se doda­ju nas­tav­ci. Može­mo reći da se riječ kabel skla­nja kao riječ tunel.

S obzi­rom na to da se e iz rije­či kabel ne gubi, a i s obzi­rom na to da je cije­li nomi­na­tiv­ni oblik osno­va, pri­djev tvo­ri­mo doda­va­njem nas­tav­ka: kabel + -ski = kabel­ski. To pak zna­či da oblik kablov­ski nije dobar.

kablov­ska tele­vi­zi­ja > kabel­ska televizija

kablov­ska mre­ža > kabel­ska mreža

Ime­ni­ca kabao ozna­ču­je posu­du za vodu, vje­dro. Riječ je o našoj sta­roj ime­ni­ci, a zanim­lji­vo je to što na njoj može­mo vidje­ti više gla­sov­nih pro­mje­na. Naime pri sklo­nid­bi ove ime­ni­ce dola­zi do dvi­ju gla­sov­nih pri­mje­na: voka­li­za­ci­je i nepos­to­ja­nog a. Voka­li­za­ci­ja je pro­mje­na suglas­ni­ka l u samo­glas­nik o (vokal), a pro­na­la­zi­mo je u nomi­na­ti­vu i aku­za­ti­vu jedi­ne. Nepos­to­ja­no a jav­lja se u nomi­na­ti­vu i aku­za­ti­vu jedi­ne te u geni­ti­vu krat­ke mno­ži­ne. Ime­ni­ca kabao ima i dvo­je obli­ke za mno­ži­nu, to jest ima dugu mno­ži­nu (mno­ži­nu s umet­kom ‑ov-) i krat­ku množinu.

Poku­ša­mo li nje­zi­nu sklo­nid­bu uspo­re­di­ti sa sklo­nid­bom neke dru­ge ime­ni­ce, mogli bismo reći da je donek­le slič­na sklo­nid­bi ime­ni­ce posao.