Molba ili zamolba

Iako se riječ zamol­ba nevje­ro­jat­no pro­ši­ri­la pos­ljed­njih tri­ju deset­lje­ća, jezi­kos­lov­ci pred­nost daju ime­ni­ci mol­ba. Ona je naime u hrvat­sko­me jezi­ku pri­sut­na još od sred­nje­ga vije­ka. Zabi­lje­že­na je i u sta­rim rječ­ni­ci­ma i u dje­li­ma sta­rih pisa­ca (Đur­đe­vi­ća, Gun­du­li­ća, Hek­to­ro­vi­ća, Kani­žli­ća, Vite­zo­vi­ća…). Zamol­ba se spo­ra­dič­no jav­lja tek kra­jem 19. sto­lje­ća, pri­mje­ri­ce u dje­li­ma Vjen­ces­la­va Nova­ka i Slav­ka Kola­ra, ali je sve do kra­ja 20. sto­lje­ća, kada doživ­lja­va eks­pan­zi­ju, vrlo rijet­ka u upo­tre­bi. Nje­zi­no šire­nje nije bilo moti­vi­ra­no jezič­nom potre­bom, pri­je svo­je­vr­s­nim poli­ti­kant­skim razlozima.

Ime­ni­ca mol­ba i s tvor­be­ne stra­ne ima pred­nost jer se ime­ni­ce češ­će tvo­re od nes­vr­še­nih gla­go­la. Kada ime­ni­cu tvo­ri­mo pre­ma gla­go­li­ma moli­ti (koji je nes­vr­šen) i zamo­li­ti (koji je svr­šen), oda­brat ćemo prvi: moli­ti > mol­ba. Tek ako tvo­re­na riječ već ima zna­če­nje, tvo­rit ćemo riječ od svr­še­no­ga gla­go­la. Tako pre­ma gla­go­li­ma bra­ni­ti i zabra­ni­ti ima­mo ime­ni­cu zabra­na jer bra­na zna­či nešto dru­go, pre­ma buni­ti se i zabu­ni­ti se ima­mo zabu­nu jer buna ima dru­go zna­če­nje, od krpa­ti i zakr­pa­ti ima­mo zakr­pu jer krpa već ima svo­je značenje...

Budu­ći da govor­ni­ci u svo­joj svi­jes­ti nema­ju jas­no defi­ni­ra­nu raz­li­ku u zna­če­nju izme­đu rije­či mol­ba i zamol­ba, pred­nost tre­ba dati jed­noj od njih, i to onoj koja je pra­vil­no tvo­re­na i koja ima mno­gos­tru­ko dužu tra­di­ci­ju u hrvat­sko­me jezi­ku – ime­ni­ci mol­ba.

Ilus­tra­ci­ja: Liz West, Flickr