Isti ili jednak

Pri­djev­ne bli­skoz­nač­ni­ce isti („koji je isto­vje­tan sa samim sobom”) i jed­nak („koji je isto­vje­tan s dru­gim”) dobro je zna­ti raz­li­ko­va­ti. Tako može­mo reći: dva­put sam pla­tio isti račun, ali: i ovaj sam mje­sec dobio jed­nak račun.

Iako se u govo­ru čes­to upo­treb­lja­va­ju kao istoz­nač­ni­ce, u stan­dard­nom jezi­ku pri­dje­vi isti i jed­nak nema­ju isto, nego slič­no zna­če­nje, zbog čega ih i sma­tra­mo bli­skoz­nač­ni­ca­ma. No kada tre­ba odre­di­ti koji od tih dva­ju pri­dje­va u kon­kret­nom slu­ča­ju valja upo­tri­je­bi­ti, čes­to dola­zi do pro­ble­ma jet to nije uvi­jek lako.

Pri­djev isti (ista, isto) zna­či „koji je isto­vje­tan sa samim sobom, koji nije dru­gi”. U pre­ne­se­nom zna­če­nju ozna­ča­va ono­ga „koji je vrlo sli­čan, koji pod­sje­ća na neko­ga ili na nešto” (Kad se nasmi­ješ, ista si mama.).

Pri­djev jed­nak (jed­na­ka, jed­na­ko) zna­či „koji je isto­vje­tan s dru­gim, koji se ne raz­li­ku­je od drugoga”.

Tako može­mo reći:

Bra­ća voze isti auto­mo­bil.

Bra­ća voze jed­na­ke auto­mo­bi­le.

U prvoj je reče­ni­ci riječ o jed­nom (istom) auto­mo­bi­lu koji voze obo­ji­ca bra­će, dok se u dru­goj reče­ni­ci govo­ri o dva­ma isto­vjet­nim automobilima.

Iako je čes­to vrlo teško odre­di­ti koji bi pri­djev bilo bolje upo­tri­je­bi­ti, pra­vil­na upo­tre­ba može pru­ži­ti istan­ča­nu zna­čenj­sku razliku.

Cije­ne gori­va iste su cije­li tjedan.

Cije­ne gori­va jed­na­ke su na svim ben­zin­skim crpkama.

Prvi nam pri­mjer govo­ri da se cije­ne gori­va nisu mije­nja­le, a dru­gi da su cije­ne gori­va izjed­na­če­ne na svim ben­zin­skim crpkama.

Ilus­tra­ci­ja: Karen Laårk Boshoff, Pexels